Κάθε θεραπευτική μέθοδος, ακόμη και αν είναι εξαιρετικά πρωτοπόρα, καινοτόμα, αποτελεσματική, δε σημαίνει ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση. Εκτός από τις βασικές, γενικές προϋποθέσεις για την έναρξη της τραυματοθεραπείας, υπάρχουν και συγκεκριμένες ενδείξεις, αντενδείξεις και ειδικές εφαρμογές:
Προϋποθέσεις
Για την εφαρμογή του πλήρους πρωτοκόλλου του EMDR, είναι απαραίτητη η σταθερή θεραπευτική σχέση εμπιστοσύνης, η αντικειμενική ασφάλεια του θεραπευόμενου στο παρόν, η καλή γενική υγεία του και η εξασφάλιση της κανονικότητας στην καθημερινότητά του. Είναι επίσης απαραίτητο ο θεραπευόμενος να γνωρίζει πού θα αναζητήσει βοήθεια στο περιβάλλον του και να είναι σε θέση να το κάνει αν τη χρειαστεί. Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, ενεργός ψύχωση, χρήση ουσιών και ψυχοφάρμακα αποτελούν εμπόδια της θεραπείας. Άλλος σημαντικός παράγοντας είναι ο χρόνος: η εφαρμογή της θεραπείας είναι σημαντικό να γίνεται ανάλογα με τις απαιτήσεις της καθημερινότητας του θεραπευόμενου. Τέλος, η νομική χρήση των στοιχείων που ανακαλούν οι μνήμες μέσω της θεραπείας EMDR δεν επιτρέπεται.
Ενδείξεις
Είναι εντυπωσιακό το εύρος των κλινικών περιπτώσεων στις οποίες ενδείκνυται το EMDR για την αντιμετώπιση των μετατραυματικών διαταραχών: πρόσφατες τραυματικές εμπειρίες, τραυματικές εμπειρίες που ανήκουν στο παρελθόν, μετατραυματικό σύνδρομο σε ενήλικες και παιδιά, ψυχικές επιπτώσεις εξαιτίας τραυματισμών και ασθενειών, ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, σεξουαλική δυσλειτουργία, εθισμοί, αγχώδης διαταραχή και άλλα, είναι πεδία εφαρμογής όπου η τραυματοθεραπεία EMDR έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ειδικές εφαρμογές του EMDR
Η τραυματοθεραπεία EMDR έχει αποδειχθεί αποτελεσματική και εφαρμόζεται βάσει εξειδικευμένων πρωτοκόλλων στο χρόνιο πόνο, στο επιλεγμένο πένθος, στις φοβίες και στις διαταραχές πανικού.
Αντενδείξεις
Η τραυματοθεραπεία EMDR αντεδείκνυται απόλυτα στην ψύχωση εν ενεργεία, στο οργανικό ψυχοσύνδρομο, σε άτομα που βρίσκονται υπό την επήρεια αλκοόλ ή ουσιών, εάν υπάρχει κίνδυνος αυτοκτονίας και εάν υπάρχει ενεργός επαφή του θύματος με το θύτη.
Σχετικές αντενδείξεις
Υπάρχουν περιπτώσεις όπως η μη σταθερή θεραπευτική σχέση, η έλλειψη ασφάλειας στο παρόν, τα σοβαρά προβλήματα υγείας, η δυσκολία στην ανοχή του συναισθήματος, η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, η ασταθής δομή της προσωπικότητας, ορισμένα είδη επιληψίας, ο κίνδυνος αποκόλλησης του κερατοειδούς και κάποιες ακόμη καταστάσεις, οι οποίες πρέπει να εκτιμηθούν προσεκτικά πριν την εφαρμογή του EMDR.
Βέβαιο είναι πάντως ότι η εφαρμογή του EMDR είναι αντιδεοντολογική σε θεραπευόμενους που δεν έχουν ως αίτημα να επεξεργαστούν τα τραυματικά τους βιώματα.
Τα αποτελέσματα της θεραπείας είναι θεαματικά σε ένα μεγάλο εύρος πεδίων, όμως δεν πρόκειται για κάποια μέθοδο που παρακάμπτει την αντίσταση του θεραπευόμενου. Η μέθοδος EMDR ακολουθεί το θεραπευόμενο στο ρυθμό του, όποτε ο ίδιος είναι έτοιμος να αποχωριστεί πραγματικά τα συμπτώματα που συνδέονται με την τραυματική του εμπειρία. Η συνήθης αποσυνδετική τάση του θεραπευόμενου που εκδηλώνεται με “πάγωμα” ή φυγή, όταν παραμένει επίμονα παρούσα, δυσκολεύει σημαντικά τη συνέχιση της θεραπείας. Η τάση αυτή μπορεί δυνητικά να αποτελεί ένδειξη για τη μη καταλληλότητα της μεθόδου.
Από την άλλη μεριά, η συνειδητοποίηση σε γνωστικό επίπεδο ότι η τραυματική εμπειρία δυσκολεύει το θεραπευόμενο στην καθημερινότητά του, συχνά δεν αποτελεί ικανοποιητικό παράγοντα για τον οριστικό αποχωρισμό της, καθώς ο ίδιος έχει μάθει να ζει και να επιβιώνει με συγκεκριμένους τρόπους, αν και πολλές φορές, δυσλειτουργικούς.
Η μέθοδος EMDR έχει κατοχυρωθεί από την American Psychiatry Association, την International Society of Traumatic Stress Studies, την British Department of Health και φορείς δημόσιας υγείας στη Γερμανία, στην Ολλανδία, τη Σουηδία, τη Δανία, την Ιρλανδία και το Ισραήλ.
Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν ωφεληθεί από τη μέθοδο, υπολογίζεται στα 2,500,000.
53,000 επιστήμονες σε όλον τον κόσμο έχουν εκπαιδευθεί στη μέθοδο αυτή ενώ η αποτελεσματικότητά της οδήγησε σε πληθώρα επιστημονικών ερευνών: Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει μέθοδος αντιμετώπισης τραυματικών εμπειριών που να έχει δοκιμαστεί σε ανάλογο αριθμό ερευνών, όπως το EMDR.